Historie
Omstreeks 1928 werd de noodzaak gevoeld de vrouwen van het platteland te verenigen in een eigen organisatie.
De nationale en internationale vrouwenbeweging werd op 14 oktober 1930 opgericht. Haar naam was: Bond van Boerinnen en andere Plattelandsvrouwen.
In 1946 werd de naam veranderd in Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen.
Hieruit ontstonden in datzelfde jaar ook plaatselijke commissies. Een van die commissies was de VAC (Vrouwenadviescommissie)
Vlak na de Tweede Wereldoorlog heerste enorme woningnood in Nederland. Dat heeft geleid tot wederopbouw in Nederland. Woningen werden uit de grond gestampt. De woonkwaliteit liet vaak te wensen over. Daardoor zijn ook na de Tweede Wereldoorlog her en der VAC’s ontstaan die zich inzetten voor de woonkwaliteit vanuit het perspectief van de gebruiker.
De eerste VAC werd in 1946 opgericht uit onvrede over de vele onpraktische zaken in de woningen en later breidden de activiteiten zich uit naar de woonomgeving.
Sinds 2004 heten de commissies officieel Adviescommissies Wonen en worden mannen ook toegelaten.
Het fenomeen “VAC” verspreidde zich langzamerhand over het hele land.
Zo is in 1965 ook in Zoetermeer een vrijwillige woonconsumentenorganisatie ontstaan, VAC Zoetermeer.
VAC Zoetermeer ziet er op toe dat de woning en woonomgeving voldoen aan de eisen en wensen van de (toekomstige) bewoners.
De Zoetermeerse VAC – Vrijwillige Advies Commissie
Margriet Panman
In een nieuwe stad, zoals Zoetermeer in de jaren ’60 en ‘70 was, worden ook nieuwe verenigingen en organisaties opgericht die verschillende groepen uit de samenleving vertegenwoordigen. In 1965 besloot een groep vrouwen een Zoetermeerse Vrouwen Advies Commissie (VAC) op te richten om de gebruikskwaliteit van nieuwbouwwoningen te bewaken en te verbeteren. Ze deden dat, omdat ze na de wederopbouwperiode niet tevreden waren met de praktische gebruiksmogelijkheden in hun eigen woningen en hoopten dat opdrachtgevers in de woningbouw hun advies zouden opvolgen. De oprichting van de VAC vond plaats op advies van de Federatie voor Vrouwelijke Vrijwillige Hulpverlening, het toenmalige overkoepelende orgaan van vrouwenverenigingen, en met toestemming van het college van burgemeester en wethouders (B&W). De VAC kon direct aan de slag, want B&W vroegen de VAC om advies over een bouwplan van 348 woningwetwoningen in Palenstein, de eerste wijk die werd gebouwd na de aanwijzing van Zoetermeer tot groeikern in 1962.
De VAC was in 1965 landelijk geen nieuw verschijnsel. De eerste werd in 1946 in Rotterdam tijdens de wederopbouw van de stad opgericht. In meerdere gemeenten is een Adviescommissie Wonen actief. De commissie beoordeelt woningbouwplannen, maar ook ruimtelijke plannen op praktische bruikbaarheid en doet voorstellen tot verbetering in een zogenaamd VAC-advies. Er is een landelijke organisatie: VACpuntWonen, die onlangs door een commercieel bedrijf is overgenomen. VACpuntWonen heeft als missie “De gebruikskwaliteit van de Nederlandse woningen, woongebouwen en woonomgeving te bewaken, bevorderen, te borgen en te verbeteren”. De visie van de VAC is dat elke bewoner, consument en/of gebruiker van een woning, woongebouw en woonomgeving in Nederland mag rekenen op een optimale woonkwaliteit op het vlak van bruikbaarheid, toegankelijkheid, veiligheid, gezondheid & comfort, duurzaamheid en onderhoudsvriendelijkheid.
Vanaf 2004 heet de VAC Advies Commissie Wonen en zijn heren ook welkom als leden. Door veranderingen in de traditionele rolverdeling in huishoudens, vond men het een achterhaald idee dat mannen geen woonconsumenten zouden zijn. In Zoetermeer waren al vanaf 1999 mannen in het bestuur actief en heet de VAC: Vrijwillige Advies Commissie. Nu bestaat VAC Zoetermeer uit 7 leden (4 vrouwen en 3 mannen), die digitaal de ontwerp-bouwtekeningen proberen te bekijken door de ogen van de toekomstige bewoners, zowel in praktische als technische zin.
De VAC toetst de plannen op praktische bruikbaarheid, waarbij de bewonersactiviteiten, zoals verplaatsen, verblijven, slapen, koken, eten, wassen en opbergen centraal staan. Ook voert VAC Zoetermeer regelmatig onder bewoners een woonkwaliteit onderzoek (WKO) uit: nieuwe bewoners van een woonproject kunnen na ongeveer twee jaar gevraagd worden of ze tevreden zijn met hun woning en de directe woonomgeving.
De adviezen van de VAC Zoetermeer zijn vrijblijvend en er wordt niet over individuele bouwplannen geadviseerd. VAC Zoetermeer doet haar best om in een vroeg stadium bij de plannenmakers, zoals de woningbouwcorporaties en planontwikkelaars, in beeld te komen en om zo digitaal de tekeningen aan te vragen en toegezonden te krijgen. Woningbouwcorporaties, zoals bijvoorbeeld De Goede Woning, en de gemeente vragen regelmatig een VAC advies bij een te bouwen woonproject. In andere gevallen biedt de VAC zich actief aan en is regelmatig aanwezig bij de behandeling van relevante plannen in de vergadering van de stadsbouwmeester en Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. De VAC heeft de afgelopen jaren onder andere geadviseerd bij de nieuwbouwplannen van: Franx (oude naam Terra ART), Kentalis, de woonzorgzone in Rokkeveen, Zalkerbos, de Zilverster, de transformatie van De Kroon en Cadenza 1.
Veel VAC’s hebben moeite de organisatie draaiende te houden, maar in Zoetermeer is dat niet het geval. De VAC blijft hier onverminderd actief en is erg gemotiveerd. Het afgelopen jaar zijn er 21 adviezen gegeven. Wens van VAC Zoetermeer is wel dat er meer in een voorlopig ontwerp stadium geadviseerd kan worden, zoals dat in de jaren ’80 veelal het geval was. Toen werd de VAC standaard bij een voorlopig ontwerp door de gemeente om advies gevraagd. Voor de toekomst ziet VAC Zoetermeer toegankelijkheid, levensloopbestendigheid en woningen voor jongeren als goede thema’s. Het is belangrijk dat mensen langer en zoveel mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Daarnaast worden steeds meer kantoorgebouwen getransformeerd tot woningen, vooral voor jongeren. Kortom: er is voor de VAC in Zoetermeer genoeg werk aan de winkel!
Dit artikel is tot stand gekomen met medewerking van Anita Mans en Louise van den Bosch, respectievelijk voorzitter en secretaris van VAC Zoetermeer, Vrijwillige Advies Commissie voor woningbouw en woonomgeving.
Website : https://www.vaczoetermeer.nl
Email adres: vaczoetermeer@gmail.com